ADAT PERPATIH

Adat perpatih merupakan adat yang berasaskan kepada sistem kekeluargaan yang dibentuk melalui unit-unit perut dan suku. Setiap anggota keluarga masyarakat  adat perpatih mempunyai ikatan perhubungan erat antara satu sama selain mementingkatan kehidupan yang bermuafakat. . (http://malaycivilization.ukm.my/idc/groups/portal_aperpatih/documents/ukmpd/adat_05007.pdf) . Hal ini demikian kerana adat perpatih merupakan segala peraturan hidup yang berlandaskan kepentingan hidup bersama, bergotong-royong dan berdemokrasi, merangkumi pelbagai aspek kehidupan masyarakat termasuklah undang-undang pentadbiran dan pembahagian kuasa politik, pembahagian harta pusaka, penyusunan prinsip-prinsip nikah kahwin dan sebagainya.

Kumpulan undang-undang adat perpatih dapat dibahagikan kepada dua seperti berikut:

i.                    Undang-undang atau peraturan yang digunakan di negeri Sembilan, Melaka dan perak

ii.                  Undang-undang yang terdapat di sumatera khususnya dari tanah minangkabau.

Adat perpatih dikatakan berasal dari minangkabau, sebuah negeri yang letaknya bersebelahan barat pulau sumatera, Indonesia. Hal ini dapat dibuktikan melalui pantun di bawah:

Aku hilir ke inderagiri,

Semalam di padang panjang,

Di mana ada mula berdiri,

Di periangan, padang panjang.

Sistem hidup bersuku merupakan asas kepada adat perpatih. Sistem bersuku sebenarnya merupakan suatu system perhubungan kepada pertalian kelompok social, ekonomi dan politik bagi sesebuah masyarakat. Kewujudan system bersuku ini secara umumnya berperanan sebagai pengatur kelakuan social, budaya dan politik anggota masyarakatnya.    (http://malaycivilization.ukm.my/idc/groups/portal_aperpatih/documents/ukmpd/adat_05007.pdf ). Terdapat 12 suku-suku dalam adat perpatih, iaitu suku biduanda (dondo), batu hampar (tompar), paya kumbuh (payo kumboh) mungkal, tiga nenek, seri melenggang (somolenggang), seri lemak (solomak), batu belang, tanah datar, anak acheh, anak Melaka dan tiga batu. Hal ini dinyatakan dalam sebuah gurindam:

Raja beralam

Penghulu berluak

Lembanga berlingkungan

Buapak beranak buah

Anak buah duduk bersuku-suku

Berapa sukunya?

Dua belas!